10 تفاوت رنگ ساختمان اکریلیک با روغنی

تفاوت رنگ ساختمان اکریلیک با روغنی

با وجود روش‌های نوین بسیار در نقاشی ساختمان، رنگ‌آمیزی و زیباسازی درون و بیرون ساختمان‌ها با رنگ‌های پرکاربرد روغنی و آکریلیک هنوز هم طرفداران خود را دارد. اما دلیل آن چیست؟ این رنگ‌ها چه ویژگی‌هایی دارند که هنوز هم برای رنگ‌آمیزی ساختمان جزو اولین گزینه‌ها هستند؟ مزایا و معایب آن‌ها چیست؟ از بین این دو رنگ کدام یک بهتر از دیگری است؟ آیا اصلاً تفاوتی هم با هم دارند؟ در این مقاله می‌کوشیم تا به این پرسش‌ها پاسخ دهیم و ببینیم که برای رنگ ساختمان اکریلیک بهتره یا روغنی؟ پس اگر قصد رنگ‌آمیزی خانه یا محل کار خود را دارید یا پرسش‌های بالا در ذهن‌ شما نیز نقش بسته و به دنبال پاسخ مناسبی هستید، تا انتهای مطلب با ما همراه باشید.

رنگ روغنی

رنگ‌های روغنی از قدیمی‌ترین انواع رنگ‌های ساختمانی هستند که هنوز هم کاربرد گسترده‌ای در پروژه‌های نقاشی ساختمان دارند. در گذشته این رنگ‌‍‌ها از در هم آمیختن رنگدانه‌ها و روغن‌های گیاهی به دست می‌آمدند. این روغن‌ها به عنوان ماده زمینه‌ای و به‌ منظور پیوند دادن یا چسباندن رنگ به سطح استفاده می‌شده و شامل روغن‌های سویا، کتان، پنبه، برزک و مانند آن‌ها بوده است.

ترکیب نسل جدید رنگ‌های روغنی کمی متفاوت از انواع قدیمی و اولیه آن است. این رنگ‌ها از ترکیب یک ماده رقیق‌‌‌کننده که یک رزین آلکیدی در آن حل شده، به دست می‌آیند و بر همین اساس رنگ‌های “آلکیدی” یا “پایه حلال” نیز نامیده ‌می‌شوند. رزین‌های آلکیدی از گیاهان به دست می‌آیند و به نسبت مواد دیگر، دوام و پایداری بسیار بالا و قیمت کمتری دارند. دلیل استفاده از رقیق‌‌‌کننده‌ها نیز بهبود بافت رنگ و نیز افزایش سهولت کاربرد آن است.

رنگ‌های روغنی را بر اساس میزان درخشندگی و براقیت در سه دسته براق، مات و نیمه‌مات می‌توان جای داد. از انواع مختلف این رنگ ساختمانی ‌می‌توان برای نقاشی داخل ساختمان‌ها و نیز سطوح بیرونی استفاده نمود. دیوارهای حمام، آشپزخانه، سالن پذیرایی و مکان‌های داخلی دیگر و همچنین در و پنجره‌های چوبی و فلزی و حتی کابینت‌های فلزی را ‌می‌توان با رنگ‌های روغنی رنگ‌آمیزی کرد. رنگ‌های روغنی امروزی بر پایه حلال‌های شیمیایی و نفتی هستند و ترکیبات فرار زیادی دارند. تبخیر این ترکیبات، عامل بوی زیاد رنگ روغنی است. گرچه امروزه استفاده از آن‌ها به این دلیل و همچنین به دیگر دلایل سلامتی و زیست محیطی رو به کاهش است؛ اما، همچنان برای رنگ‌آمیزی و نیز عایق‌کاری و محافظت از سطوح فلزی در برابر زنگ و خوردگی، در سطوحی کوچکتر همچون درها، پنجره‌ها و نرده‌های فلزی مورد استفاده بسیاری قرار دارند.

همچنین بخوانید: چگونگی حذف بوی رنگ ساختمان 

معایب رنگ روغنی

بیشتر معایب رنگ‌های روغنی مربوط ‌می‌شود به خطراتی که آن‌ها برای سلامتی انسان‌ها و به‌ویژه کارگران نقاشی ساختمان دارند. مشکلات دیگری نیز وجود دارند که به‌علت عدم رعایت ایمنی در کار با آن‌ها پدید ‌می‌آیند. اما متأسفانه در بیشتر منابع، خاصه در مقالات موجود در وب، آن طور که باید، تأکید لازم بر این موارد صورت نمی‌گیرد و اغلب تنها به اشاره کوتاهی بسنده ‌می‌شود. در این مقاله و در کنار تأکید بیشتر بر این مسأله مهم، دیگر معایب رنگ‌های روغنی را نیز با هم بررسی خواهیم کرد:

• تمیزشوندگی دشوار: از آنجا که بر پایه آب نیستند تمیزکردن آن‌ها از روی سطوح دشوار است.
• آزادسازی مواد خطرناک و سمی مانند سرب: ضرورت استفاده از دستکش و لباس مناسب حین کار
• زمان طولانی خشک شدن: حدود 6 تا 8 ساعت برای خشک شدن سطحی و تقریباً 24 ساعت برای خشک شدن عمقی آن نیاز است. البته این مورد همزمان می‌تواند حسن نیز باشد چرا که در نتیجه آن علائم قلم مو و غلتک ‌می‌تواند تاحدی کم شود و سطح کار یکدست‌‌تر
• قابلیت اشتعال: در صورت بی‌دقتی و عدم رعایت نکات ایمنی در هنگام آماده‌سازی رنگ روغنی و به‌ویژه استفاده از تجهیزات برقی دارای ایمنی پایین مانند همزن دارای اتصالی یا دارای سیم با پوشش آسیب دیده، به‌طور قطع احتمال جرقه و آتش‌سوزی گسترده و حتی انفجار در فضاهای داخلی و بسته وجود دارد.
• داشتن بوی نامطبوع و انتشار موادی که تنفس را دچار مشکل ‌می‌کنند: ضرورت استفاده از ماسک و نیز تهویه مناسب محیط برای پرهیز از عوارض ناشی از بخارات بدبو و مضر رنگ شامل: گرفتگی مجاری تنفسی، خستگی، سردرد یا سرگیجه و همچنین حالت تهوع و مسمومیت

مزایای رنگ روغنی

• چسبندگی بالا
• قابلیت شستشو
• پوشش‌دهی خوب
• درخشندگی زیاد و ماندگار
• مناسب برای سطوح مختلف
• امکان استفاده به عنوان ضد زنگ
• مقاومت در برابر رشد قارچ‌ها و کپک‌زدگی
• مقاومت در برابر کثیف شدن و سهولت تمیز کردن آن
• مقاومت بالا در برابر سایش، ترک و ضربه و در نتیجه ماندگاری طولانی
• پایداری و مقاومت بالا در برابر آب ورطوبت (مناسب برای محیط‌های مرطوب مانند حمام و استخر)
• نمای صاف، نرم، زیبا و براق (مناسب مکان‌های پر رفت و آمد و دیوارهای در معرض دید مانند سالن و پذیرایی)
• امکان جایگزین شدن رنگ‌های پلاستیک و اکریلیک (با کمک پرایمر یا یک لایه آستر مناسب روی رنگ پیشین)

رنگ اکریلیک

نزدیک به هفتاد سال است که از رنگ‌های آکریلیک برای مقاصد مختلف رنگ‌آمیزی استفاده ‌می‌‌شود. این نوع خاص از رنگ‌ها روی سطوح بسیار گوناگونی از دیوارهای آجری، گچی، سیمانی و کناف گرفته تا سطوح چوبی و فلزی و نیز بتن قابلیت اجرا دارند و علاوه بر سطوح داخلی و نمای خارجی ساختمان‌ها، حتی برای خط‌کشی خیابان‌ها نیز مورد استفاده قرار می‌گیرند. رنگ‌های آکریلیک تنوع بسیار بالا و کاربردهای فراوانی دارند و نوع ساختمانی آن‌ها که بر پایه آب است یکی از رنگ‌های با کیفیت و محبوب بین نقاشان ساختمان است. بد نیست بدانیم بخشی از گستردگی تنوع رنگ‌های اکريليک ساختمانی به تفاوت در فرمولاسیون آن‌ها باز ‌می‌‌گردد. به‌طور مشخص، تفاوت در مقادیر درصدی کربنات و دی‌اکسید تیتانیوم موجود در ترکیب رنگ و همچنین تفاوت در نوع و درصد رزین به کار رفته در ساخت رنگ ساختمانی آکریلیک، موجب تنوع بسیار آن‌ها می‌شود.

پوشش‌دهی خوب، سهولت اجرا، داشتن بوی کم و قابلیت تنفس‌پذیری و همچنین ترمیم از ویژگی‌های مهم رنگ‌های ساختمانی آکریلیک است. این رنگ‌ها در برابر رطوبت مقاومت بالایی داشته و بیشتر انواع آن قابل شستشو هستند. افزون‌بر این، مقاومت خوبی نسبت به خراش، ترک خوردگی و ضربه دارند و از نظر مقاومت شیمیایی نیز عملکرد قابل قبولی دارند. همچنین عدم جذب گرد و غبار و مقاومت رنگ آکریلیک در برابر اشعه فرابنفش نور خورشید از دیگر ویژگی‌های این نوع رنگ ساختمانی است.

یکی از نکات مهم در کار با انواع رنگ‌های آکریلیک آن است که جلوه نهایی این رنگ با ضخیم یا نازک بودن لایه رنگ نیز در ارتباط است و با تغییر غلظت رنگ آکریلیک ‌می‌‌توان جلوه‌ای مشابه رنگ‌های روغنی یا آبرنگ ایجاد کرد. نکته مهم بعدی زمان شستشوی این رنگ‌هاست؛ یک تا دو هفته پس از نقاشی ساختمان بارنگ آکریلیک و اطمینان از خشک شدن کامل رنگ می‌توان آن را شست. پیش از این زمان ممکن است رنگ خوب خشک نشده باشد و احتمال آسیب رسیدن به رنگ دور از انتظار نخواهد بود.

فراموش نکنید رنگ‌های اکریلیک به دلیل سرعت بالای خشک شدن نیز بسیار مورد توجه هستند و لازم به ذکر است که به دلیل همین ویژگی، اجرای رنگ آکریلیک با قلمو و به ویژه اجرا روی در و پنجره‌ها توصیه نمی‌شود. چرا که رد قلمو روی سطح باقی می‌ماند. برای گرفتن نتیجه بهتر در رنگ‌آمیزی ساختمان با استفاده از رنگ آکریلیک، می‌توانید از غلطک و یا بهتر از آن، از افشانه‌های رنگ استفاده کنید در این حالت سرعت انجام کار و قدرت مانور نیز افزایش می‌یابد که خود به کم شدن اثرات نامطلوب ناشی از خشک شدن خیلی سریع رنگ کمک می‌کند.

همچنین بخوانید: انواع نقاشی ساختمانی 

تفاوت رنگ روغنی و رنگ اکریلیک

مسلماً کسب آگاهی درباره تفاوت‌های میان رنگ‌ روغنی و آکریلیک، در یافتن پاسخ این پرسش که رنگ ساختمان اکریلیک بهتره یا روغنی کمک بزرگی به ما خواهد کرد. در ادامه بعضی از تفاوت‌های این دو نوع رنگ ساختمانی پرکاربرد را با هم بررسی خواهیم کرد:

• تنوع: رنگ‌های اکریلیک تنوع بیستری نسبت به رنگ‌های روغنی دارند.
• امکان تغییر رنگ: بر خلاف رنگ روغنی، امکان تغییر رنگ آکریلیک پس ار خشک شدن وجود ندارد.
• پاک شدن از تجهیزات: در مقایسه با رنگ روغنی، پاک کردن ابزار رنگ‌کاری و نیز البسه افراد در صورت آلوده شدن به رنگ آکریلیک ساده‌تر خواهد بود.
• تمیز شوندگی: پاک کردن لکه و آلودگی از روی سطوحی که با رنگ روغنی نقاشی شده‌اند ساده‌تر از سطوحی است که روی آن‌ها رنگ آکریلیک زده شده‌ است.
• حلال‌ها: مهم‌ترین تفاوت این دو نوع رنگ ساختمانی در نوع حلال به کار رفته در تولید آن‌هاست. رنگ‌های روغنی بر پایه حلال‌های نفتی همچون نفت و تینر نفتی بوده، در حالی‌که رنگ‌های آکریلیک بر پایه آب هستند.
• سرعت و زمان خشک شدن: در مقایسه با رنگ آکریلیک، رنگ‌های روغنی در زمان کوتاه‌تری خشک ‌‌می‌‌شوند. فراموش نکنید سرعت آماده سازی و اجرای رنگ نیز تحت تأثیر این فاکتور قرار ‌می‌گیرد و باید حین کار به آن نیز توجه کرد.
• ظاهر و جلوه رنگ: پس از خشک شدن معمولاً رنگ اکریلیک جلوه تیره‌تری به خود ‌می‌‌گیرد و بر این اساس توصیه ‌می‌‌شود رنگ آکریلیک، کمی روشن‌تر انتخاب شود. این مشکل در رنگ‌های ساختمانی روغنی وجود ندارد. همچنین این نوع رنگ‌ها نسبت به رنگ‌های گروه اول، درخشندگی بیشتری دارند.
• ایمنی و سازگاری با محیط زیست: رنگ‌های روغنی حاوی مواد شیمیایی خطرناک از جمله سرب هستند و نیز حلال‌های نفتی آن‌ها مشکل آفرین است حال آن که رنگ‌های آکریلیک فاقد مواد سمی هستند و حلال آن‌ها نیز آب است و از این منظر نیز با محیط زیست سازگاری دارند. گرچه بعضی از درجات بالای آن، اکسید کادمیوم دارد.
• عملیات پیش از اجرا: رنگ روغنی نیاز به زیرسازی دارد اما رنگ اکریلیک را ‌می‌‌توان بدون زیرسازی و روی سطوح مختلف اجرا نمود. همچنین وجود مقادیر اندک رطوبت احتمالی روی سطح، پیش از کار، در رنگ‌های آکریلیک مشکل چندانی ایجاد نمی‌کند اما این مسأله در رنگ روغنی باعث کاهش چسبندگی رنگ به سطح ‌می‌‌شود. اما در کل بهتر است سطح کار، پیش از عملیات رنگ‌کاری با هر یک از این رنگ‌ها، کاملاً خشک شده باشد.
• محل اجرا: در مقایسه با رنگ روغنی، رنگ‌های آکریلیک به دلیل حل شدن در آب مناسب محیط‌های مرطوب و نیز سطوح فلزی و چوبی نیستند و بیشتر در فضاهای داخلی مورد استفاده قرار ‌می‌‌گیرند. اما رنگ‌های ساختمانی روغنی برای فضاهایی با رطوبت بالا همچون دیوارهای استخر یا حمام گزینه مناسب‌تری به‌شمار می‌روند. نباید فراموش کنیم که این مورد، در مقایسه رنگ آکریلیک و روغنی بیان شده است و به‌طورکلی، مقاومت رنگ‌های آکریلیک به رطوبت نیز خوب است.

سخن پایانی

در این مطلب پس از معرفی رنگ‌های ساختمانی روغنی و آکریلیک به عنوان دو نمونه از رنگ‌های پرکاربرد و محبوب در نقاشی ساختمان، کوشیدیم تا با برشمردن تفاوت‌های موجود بین آ‌ن‌ها، به این پرسش پرتکرار نیز پاسخ دهیم که رنگ ساختمان اکریلیک بهتره یا روغنی؟ افزون بر دادن اطلاعات مختصر و در عین حال جامع در زمینه رنگ‌کاری ساختمان، تلاش ما در جهت بیان نکات ایمنی هنگام کار نیز بود. امیدواریم که با خواندن این مقاله پاسخ مناسب را دریافت و به اهمیت ایمنی کار نیز توجه کرده باشید.